Diferencia entre revisiones de «Catálogo a partir de los escritos sacerdotales»

De EIFA - Estudios Interdisciplinares de las Fuentes Avilistas
(Creada la página)
 
 
(No se muestran 7 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 1: Línea 1:
Texto
El presente catálogo está elaborado a partir del estudio realizado para mi tesis doctoral — J. M. {{versal}}Corral Cano{{fin}}, ''Las fuentes en el Tratado del Sacerdocio de San Juan de Ávila, a la luz del conjunto de sus escritos de Teología y Espiritualidad sacerdotal'' (Madrid 2019). Nos referiremos a ella como «''Las fuentes''».
 
En dicho trabajo detallamos las particularidades de cada obra y la importancia que tienen en los escritos sacerdotales de San Juan de Ávila, particularmente en el Tratado del sacerdocio. Aquí, sin embargo, nos limitamos a presentar un elenco ordenado de las obras, e incluimos referencias a los lugares correspondientes de la tesis, para todo aquel que desee profundizar.
 
Insistimos en que no todas las obras aquí presentadas tienen el mismo valor a la hora de estudiar las fuentes de San Juan de Ávila, ni en todas tenemos la misma certeza de que las usara. A quien quiera introducirse seriamente en ese estudio, le recomendamos consultar los lugares citados de ''Las fuentes ''para conocer detalles sobre cada autor y obra, explicaciones del por qué esa obra debe ser considerada fuente avilina y el grado de certeza que tenemos, así como ejemplos de citas comparadas de San Juan de Ávila con la obra en cuestión.
= Sagrada Escritura =
 
Para una justificación y explicación de las obras que aquí ofrecemos, cf. ''Las fuentes ''87-92, 113-115, 271-303, 461-480.
 
== Ediciones de la Biblia ==
 
Situadas por orden de mayor a menor importancia en el estudio de San Juan de Ávila.
*{{versal}}Lyra{{fin}}, Nicolás de – {{versal}}Santa María{{fin}}, Pablo de – {{versal}}Doring{{fin}}, Matías – {{versal}}Guillermo el Bretón{{fin}}, ''Biblia latina''. ''Cum glossa ordinaria Walafridi Strabonis aliorumque et interlineari Anselmi Laudunensis et cum postillis Nicolai de Lyra expositionibusque Guillelmi Britonis in omnes prologos S. Hieronymi'', editado por B. Gadolus, E. Hispanus y S. Contarenus (Paganinus de Paganinis, Venetiis 1495), en http://data.cerl.org/istc/ib00608000
**———, ''Biblia latina''. ''Cum postillis Nicolai de Lyra et expositionibus Guillelmi Britonis in omnes prologos S. Hieronymi et additionibus Pauli Burgensis replicisque Matthiae Doering'' (Anton Koberger, Nuremberge 1497), en http://data.cerl.org/istc/ib00619000
*{{versal}}Lyra{{fin}}, Nicolás de – {{versal}}Santa María{{fin}}, Pablo de – {{versal}}Doring{{fin}}, Matías, ''Biblia Sacra cum glossis, interlineari et Ordinaria, Nicolai Lyrani Postilla et Moralitatibus, Burgensis Additionibus et Thoringi Replicis'' II (Gaspard Trechsel, Lugduni 1545): Tomo I en https://books.google.es/books?id=EePE98mjkIAC Tomo II en https://books.google.es/books?id=vjpodfXGxCYC Tomo III en https://books.google.es/books?id=EY0V0HR-vUkC Tomo IV en https://books.google.es/books?id=6X3SZ4s--4QC Tomo V en https://books.google.es/books?id=-UEa9J7apsQC Tomo VI en https://books.google.es/books?id=NXgXSHF2IE8C
*{{versal}}Jiménez de Cisneros{{fin}}, Francisco, ''Biblia Políglota Complutense'' (Arnaldo Guillén de Brocar, Alcalá de Henares 1517) (6 vols.), en https://ucm.on.worldcat.org/oclc/1025082971
*{{versal}}Erasmo de Rotterdam{{fin}}, ''Omnia opera Desiderii Erasmi Roterodami'' VI. ''Novum Testamentum ... cum annotationibus eiusdem'' (Frobenius, Basileae 1540), en https://books.google.es/books?id=yXLzZreNaAEC
*{{versal}}Hentenius{{fin}}, Johannes, ''Biblia''. ''Ad vetustissima exemplaria nunc recens castigata'' (Bartholomaeus Grauius, Lovanii 1547), en http://bdh-rd.bne.es/viewer.vm?id=0000207357
*{{versal}}Estienne{{fin}}, Robert, ''Biblia'' (Robertus Stephanus, Lutetiae 1545): Tomo I en [https://books.google.es/books?id=8MlfAAAAcAAJ https://books.google.es/books?id=8MlfAA]<nowiki/>[https://books.google.es/books?id=8MlfAAAAcAAJ AAcAA][https://books.google.es/books?id=8MlfAAAAcAAJ J]Tomo II en https://books.google.es/books?id=-clfAAAAcAAJ Tomo III en https://books.google.es/books?id=BspfAAAAcAAJ Tomo IV en https://books.google.es/books?id=H8pfAAAAcAAJ Tomo V en https://books.google.es/books?id=KcpfAAAAcAAJ
*{{versal}}Pagnino{{fin}}, Sanctes, ''Biblia'' (Antonius du ry, Lugduni 1527), en https://books.google.es/books?id=Bl3Of2R1cOYC
*{{versal}}(Editor desconocido){{fin}}, ''Biblia latina'' (Johannes Herbort, Venetiis 1484), en http://encore.fama.us.es/iii/encore/record/C__Rb1519247?lang=spi
*{{versal}}Gutenberg{{fin}}, Johann, ''Biblia latina'' (Johannes Gutenberg, Moguntiae 1455), en http://www.gutenbergdigital.de/gudi/eframes/index.htm
==Obras de exégesis==
 
Además de los volúmenes de Nicolás de Lyra y Erasmo citados bajo el encabezado anterior, podemos agregar las siguientes obras de exégesis:
*{{versal}}Erasmo de Rotterdam{{fin}}, ''Omnia opera Desiderii Erasmi Roterodami'' VII. ''Paraphrases in universum Novum Testamentum'' (Frobenius, Basileae 1540), en https://books.google.es/books?id=EY53M6pzNjQC
*{{versal}}Steuchus{{fin}}, Augustinus, ''Augustini Steuchi Eugubini Veteris Testamenti ad ueritatem Hebraicam recognitio'' (apud Gryphium, Lugdunii 1531), en https://books.google.com/books?id=yMJ7uUo7QfAC&pgis=1
*{{versal}}Colonna (Galatino){{fin}}, Pietro, ''Opus toti christian[a]e reipublicae maxime utile, de arcanis catholicae ueritatis, contra obstinatissimam Iudaeorum nostrae tempestatis perfidiam'' (summa cum diligentia per Hieronymum Suncinum, Orthonae Maris —Ortona— 1518), en https://books.google.com/books?id=kZuZ66GRanAC&pgis=1
 
<div style="margin-left:0.847cm;margin-right:0cm;"></div>
 
= Textos patrísticos=
 
Hemos seleccionado, de entre todas las ediciones de obras de los Padres que se publicaron en tiempos de San Juan de Ávila, las que hemos hallado más plausibles de haber sido empleadas por el Apóstol de Andalucía. De alguna de ellas puede, incluso, decirse con certeza que fue la que él empleó. Para conocer los motivos, y para ver algunas otras ediciones contemporáneas importantes que hemos descartado, cf. ''Las fuentes'' 92-96, 305-320, 481-502.
 
*{{versal}}Agustín de Hipona{{fin}}, San, ''Prima [- Undecima] pars librorum divi Aurelii Augustini'', editado por J. Amerbach y J. Deuschlein (Amerbach, Petri & Froben, Basileae 1506): Tomo I en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV010405970 Tomo II en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV010405985 Tomo III en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV010406003 Tomo IV en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV010406046 Tomo V en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV010406078 Tomo VI en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV010406119 Tomo VII en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV010406139 Tomo VIII en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV010406263 Tomo IX en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV010406301 Tomo X en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV010406321 Tomo XI en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV010406552
*{{versal}}Beda el Venerable{{fin}}, San, ''Opera Venerabilis Bedae Persbyteri ... eiusdem comentarii'' II (Jodocus Badius Ascensius, Paris 1521), en https://books.google.es/books?id=nftJAAAAcAAJ
** ———, ''Ecclesiasticae historiae gentis Anglorum libri quinque'' (Ioannes Gravius, Antuerpiae —Amberes— 1550), en https://books.google.com/books?id=SOJaAAAAQAAJ&pgis=1
*{{versal}}Bernardo de Claraval{{fin}}, San, ''Opera Divi Bernardi Clarevallensis Abbatis'' II, editado por J. Clichtove (Ioannes Hervagius, Basileae 1552):Tomo I en https://books.google.es/books?id=mHFTAAAAcAAJ Tomo II en https://books.google.es/books?id=qXFTAAAAcAAJ
*{{versal}}Cirilo de Alejandría{{fin}}, San, ''Operum divi Cyrilli Alexandrini episcopi tomi quatuor, quorvm postremus nunc recens accedit, ex graecis manuscriptis exemplaribus fideliter latinitate donatus'' (Ioannes Hervagius, Basileae 1546), en https://books.google.com/books?id=kk8ytEmA-N0C&pgis=1
*{{versal}}Gregorio Magno{{fin}}, San, ''Diui Gregorii papae huius nominis Primi, cognomento magni, operum… ''(Lugduni 1539-1540):Tomo I en https://books.google.es/books?id=M10xzmfzItIC Tomo II en https://books.google.es/books?id=dOaM7NJdWP4C
**———, ''Los morales de sant Gregorio papa, dotor de la yglesia''. ''(Trad. por Antonio Álvarez de Toledo)'' (Jacobo Cromberger, Sevilla 1527) (2 vols.), en https://bvpb.mcu.es/es/consulta/registro.do?id=397345
*{{versal}}Ignacio de Antioquía{{fin}}, San, ''Gloriosi Christi martyris Ignatii Antiocheni antistitis, Epistolae undecim'' (Adam Petri, Basileae 1520), en https://books.google.es/books?id=sf9WAAAAcAAJ
*{{versal}}Jerónimo{{fin}}, San – {{versal}}Erasmo de Rotterdam{{fin}} – {{versal}}OEcolampadio{{fin}}, Juan, ''Omnia opera Divi Eusebii Hieronymi Stridonensis'' (Frobenius, Basileae 1516): Tomo I en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV004636082 Tomo II en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV004636089 Tomo III en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV004636093 Tomo IV en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV004636099 Tomo V en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV004636106 Tomo VI en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV004636110 Tomo VII en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV004636119 Tomo VIII en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV004636126 Tomo IX en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV004636132 Tomo X en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV004636138 Tomo XI en https://opacplus.bsb-muenchen.de/title/BV021698112
*{{versal}}Juan Crisóstomo{{fin}}, San, ''Opera Divi Joannis chrysostomi archiepiscopi constantinopolitani'' (Stagninus, Venetiis 1503):Tomo I en https://books.google.es/books?id=99VaAAAAcAAJ Tomo II en https://books.google.es/books?id=Q3ZaAAAAcAAJ
*{{versal}}Primasio{{fin}} – {{versal}}Gaigny{{fin}}, Jean de, ''Primasii uticensis in Africa episcopi, in omnes D. Pauli epistolas commentarii perbreues ac docti, ante annos mille ab autore editi''. ''Nunc uero primum Ioannis Gagneii Theologi, ac Doctoris regii opera in lucem emissi'' (Apvd Seb. Gryphivm, Lugduni 1537), en https://books.google.com/books?id=S4St9pqHkmsC&pgis=1
*{{versal}}Próspero de Aquitania{{fin}}, San, ''Divi Prosperi Aquitanici, Episcopi regiensis, opera'' (Seb. Gryphius, Lugduni 1539), en https://books.google.com/books?id=zmMR-OzMlZwC&pgis=1
*{{versal}}Pseudo-Agustín{{fin}} – {{versal}}Pseudo-Bernardo{{fin}} – {{versal}}Anselmo de Canterbury{{fin}}, San – {{versal}}Pedro Damián{{fin}}, San – {{versal}}Vicente Ferrer{{fin}}, San, ''Libellus meditationum'' (Angelus Britannicus de Pallazolo, Brixiae 1498), en http://bvpb.mcu.es/es/consulta/registro.cmd?id=449200
*{{versal}}Pseudo-Clemente{{fin}} et al., ''Pro piorum recreatione et in hoc opere contenta Epistola ante indicem Index contentorum Ad lectores Paradysus Heraclidis Epistola Clementis … ''(impensis Ioannis Parui, Parisiis 1504), en https://zaguan.unizar.es/record/3321?ln=es
*{{versal}}Pseudo-Dionisio{{fin}} – {{versal}}Alberto Magno{{fin}}, San – {{versal}}Hugo de San Víctor{{fin}} – {{versal}}Juan Escoto Eriúgena{{fin}} – {{versal}}Grosseteste{{fin}}, Roberto – {{versal}}Tomás de Aquino{{fin}}, Santo – et&nbsp;al., ''Opera Dyonisii''. ''Veteris et noue translationis, etiam nouissime ip[s]ius Marsilii ficini cum commentariis Hugonis, Alberti, Thome, Ambrosii oratoris. Linconiensis [et] Vercellensis...'' (Husner, Argentorati —Estrasburgo— 1502-1503): Tomo I en https://www.digitale-sammlungen.de/en/view/bsb00015330 Tomo II en https://www.digitale-sammlungen.de/en/view/bsb00015331 Tomo III en https://www.digitale-sammlungen.de/en/view/bsb00015332
 
=Liturgia, Magisterio y cánones=
 
Agrupamos bajo este epígrafe los textos litúrgicos, magisteriales y canónicos (cf. ''Las fuentes'' 96-98, 321-330). La lista está en orden meramente alfabético.
== Textos magisteriales y canónicos==
 
*{{versal}}Blois{{fin}}, Pierre de – {{versal}}Merlin{{fin}}, Jacques, ''Petri Blesensis ... Insignia opera in vnum volumen collecta et emendata''. ''Authore J.[acobo] M.[erlino]'' (Jean Petit, Parisiis 1519), en https://books.google.es/books?id=CXq4HF9rUNUC
*{{versal}}Bonifacio VIII{{fin}}, ''Liber sextus Decretalium ''(Ulrich Gering et Berthold Rembolt, Parisii 1500), en https://doi.org/10.11588/diglit.24425
*{{versal}}Concilio de Trento – Manuzio{{fin}}, Paolo (ed.), ''Canones, et Decreta Sacrosancti Oecumenici et Generalis Concilii Tridentini'' (Paolo Manuzio, Venetiis 1564), en https://datos.bne.es/edicion/a4682250.html
*{{versal}}Crabbe{{fin}}, Pierre, ''Concilia omnia'' (Joannes Quentel, Coloniae 1551):Tomo I en https://books.google.es/books?id=P2tWAAAAcAAJ Tomo II en https://books.google.es/books?id=_WxWAAAAcAAJ Tomo III en https://books.google.es/books?id=vrFiAAAAcAAJ
*{{versal}}Graciano – Brescia, {{fin}}Bartolomeo da{{versal}} – Brescia, {{fin}}Giovanni da, ''Decretum Gratiani / cum apparatu Bartholomaei Brixiensis et Johannis Brixiensis'' (Georgius Arrivabene, Venetiis 1490), en http://idb.ub.uni-tuebingen.de/opendigi/HaII27_fol
*{{versal}}Graciano{{fin}} – {{versal}}Mouchy{{fin}}, Antoine de, ''Decretorum Collectanea'' (apud Carolam Guillard, Parisii 1547), en https://books.google.es/books?id=OhCZSXUTlNoC
==Textos litúrgicos==
 
*{{versal}}Quiñones{{fin}}, Francisco de, ''Breviarium Romanum''. ''Ex sacra potissimum scriptura, et probatiis sanctorum historiis, nuper confectum, ac denuo per eundem authorem accuratius recognitum'' (Ioannes Barbous, Lugduni 1542), en https://books.google.es/books?id=BAk8AAAAcAAJ
*{{versal}}Romana Ecclesia{{fin}}, ''Breviarium Romanum'', editado por J. Theotonicus (Andree de Toresanis, Venetiis 1487), en https://books.google.es/books?id=LptwcJDEARIC
**———, ''Missale ad usum sacro-sanctae romanae ecclesiae'' (Antonium Vincentium, Lugduni 1543), en https://books.google.es/books?id=qc9bAAAAQAAJ
 
=Obras espirituales, teológicas y pastorales =
 
Agrupamos aquí todos las obras impresas que no caen bajo ninguna de las categorías anteriores: teólogos, autores espirituales y escritos de índole práctica o pastoral. Son en su mayor parte obras que pudo consultar San Juan de Ávila, aunque también incluimos unas pocas que se publicaron poco después de su muerte, porque son importantes para el estudio de las fuentes avilinas por alguna razón.
 
Para informarse más sobre las obras y las razones por las que pueden considerarse fuentes de San Juan de Ávila, cf. ''Las fuentes'' 331-354, 503-540.
 
*{{versal}}Anónimo cartujo{{fin}}, ''Speculum Clericorum'' (Goffrido de Marnef, Parisiis 1502), en http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb33610664x
*{{versal}}Anónimo medieval{{fin}}, ''Stella clericorum'' (Petrus Levet(?), Parisiis 1495), en http://bvpb.mcu.es/es/consulta/registro.cmd?id=406503
*{{versal}}Anónimo medieval – Chris L. Nighman{{fin}}, ''The Electronic Manipulus florum Project'', ''Wilfrid Laurier University'', en http://web.wlu.ca/history/cnighman/index.html
*{{versal}}Biel{{fin}}, Gabriel, ''Sacri canonis misse tam mystica quam litteralis expositio'' (Jacobus Pforczensis, Basileae 1510), en https://books.google.es/books?id=DsNSAAAAcAAJ
*{{versal}}Cano{{fin}}, Melchor, ''De locis theologicis'' (Mathias Gastius, Salmanticae 1563), en https://books.google.es/books?id=Z2lGbpyUb24C
*{{versal}}Carvajal{{fin}}, Luis de, ''Apologia monasticae religionis diluens nugas Erasmi, a Lodovico Carvaialo Minorita aedita''. ''Item epistolae aliquot Erasmi Roterodami sane quam lepidissime, quas nuper extorsit stupida quorundam mordacitas'' (Lugar de edición no especificado 1529), en https://books.google.es/books?id=prNbAAAAQAAJ
**———, ''Declamatio expostulatoria pro immaculata conceptione genitricis Dei Mariae, a fratre Lodovico Carvaialo ... aedita ...'' (Oliverius Mallardus, Parisiis 1541), en https://books.google.es/books?id=hwwqDUM-UsgC
*{{versal}}Cayetano{{fin}}, Tomás de Vio, ''Summula peccatorum'' (Quentel, Coloniae 1526), en https://opacplus.bsb-muenchen.de/search?oclcno=643916136&db=100
*{{versal}}Cayetano{{fin}}, Tomás de Vio – {{versal}}Novimagio{{fin}}, Petro, ''In secundam secunde [...] Commentaria''. ''Correcta [...] ab [...] Petro de Novimagio ord. praed.'' (Claude Chevallon, Parisiis 1519), en https://opacplus.bsb-muenchen.de/search?oclcno=633894445&db=100
*{{versal}}Ciruelo{{fin}}, Pedro Sánchez, ''Confessionario [...]''. ''Es arte de bien confessar, muy provechosa al confessor y al penitente'' (Pedro de Castro, Medina del Campo 1544), en http://bvpb.mcu.es/es/consulta/registro.cmd?id=439480
*{{versal}}Clichtove{{fin}}, Josse, ''De vita et moribus sacerdotum''. ''Singularem eorum dignitatem ostendens, et quibus ornati esse debeant virtutibus, explanans'' (Officina Simonis Colinaei, Paris <sup>2</sup>1520), en https://books.google.es/books?id=EsBbAAAAQAAJ
*{{versal}}Cochlaeus{{fin}}, Johannes, ''Speculum antiquae Devotionis circa missam'' (ex officina Francisci Behem, Moguntiae 1549), en https://books.google.com/books?id=3CJWAAAAcAAJ&pgis=1
*{{versal}}Colonna (Galatino){{fin}}, Pietro, ''Opus toti christian[a]e reipublicae maxime utile, de arcanis catholicae ueritatis, contra obstinatissimam Iudaeorum nostrae tempestatis perfidiam'' (summa cum diligentia per Hieronymum Suncinum, Orthonae Maris —Ortona— 1518), en https://books.google.com/books?id=kZuZ66GRanAC&pgis=1
*{{versal}}Córdoba{{fin}}, Antonio de, ''Tractatus, qui Arma fidei praenotatur'' (Andreas ab Angulo, Compluti 1562), en https://books.google.com/books?id=kBBPAQAAIAAJ&pgis=1
*{{versal}}Costerius{{fin}}, Joannes, ''De Veritate Corporis Et Sanguinis Domini Nostri Iesu Christi in Eucharistiæ Sacramento'' (Petrus Phalesius, Lovanii 1551), en https://books.google.es/books?id=mg7cMbwS_boC
*{{versal}}Deza{{fin}}, Diego de, ''Defensiones Sancti Thomae ab impugnationibus Nicolai de Lyra magistrique Mathiae Doering propugnatoris sui'' (Meinardus Ungut et Stanislaus Polonus, Hispali 1491), en http://www.cervantesvirtual.com/obra-visor/defensiones-sancti-thomae-ab-impugnationibus-nicolai-de-lyra-magistrique-mathiae-doering-propugnatoris-sui--3/html/
*{{versal}}Díaz de Luco{{fin}}, Juan Bernal, ''Aviso de curas''. ''Muy provechoso para los que exercitan el officio de curar animas'' (Joan de Brocar, Alcalá de Henares <sup>3</sup>1545), en https://books.google.es/books?id=u1RHXamiCX0C
*{{versal}}Duns Escoto{{fin}}, Juan, ''Quaestiones in quartum librum Sententiarum, una cum textu Petri Lombardi'' (Andreas Bocard, Parisiis 1497), en http://dioscorides.ucm.es/proyecto_digitalizacion/index.php?b1909288x
*{{versal}}Dionisio el Cartujano{{fin}}, ''D. Dionysii Carthusiani Operum minorum tomus primus'' (Iohannes Soter, Coloniae 1532), en https://books.google.es/books?id=cdZSwiwEJL8C
*{{versal}}Erasmo de Rotterdam{{fin}}, ''Dulce bellum inexpertis'' (Johann Schoeffer, Moguntiae 1521), en http://www.bvh.univ-tours.fr/Consult/index.asp?numfiche=349
*{{versal}}Faber{{fin}}, Johann – {{versal}}Surius{{fin}}, Laurentius – {{versal}}Mouchy{{fin}}, Antoine De, ''De missa evangelica, et de veritate corporis et sanguinis Christi in eucharistiae sacramento''. ''Quibus adiectus est libellus, in quo [...] sacrosanctum Missae sacrificium pie defunctis prodesse ostenditur'' (Claudius Fremy, Parisiis 1558), en https://books.google.com/books?id=zRdTAAAAcAAJ&pgis=1
*{{versal}}Fernández de Santaella{{fin}}, Rodrigo, ''Constitutiones Collegii, ac Studii Sanctae Mariae de Iesu, ciuitatis Hispalensis / editae autoritate Apostolica, a ... Roderico de Sancta Elia ... praefati Collegii Collegij fundatore <nowiki>; insuper erectionis Collegij, & beneficiorum annexionis duae bullae</nowiki> <nowiki>;</nowiki>'' (Typis Francisci Perez, Sevilla 1584), en http://hdl.handle.net/10481/9704
*{{versal}}Frías{{fin}}, Martín Sánchez de, ''Tractatus perutilis'' (Ioannes Iunta, Salmanticae <sup>2</sup>1550), en https://books.google.es/books?id=0p4eAj8Vn50C
*{{versal}}García Matamoros{{fin}}, Alfonso, ''De tribus dicendi generibus sive de recta informandi styli ratione commentarius''. ''Cui accessit De methodo concionandi liber vnus eiusdem authoris'' (Andrea de Angulo, Compluti 1570), en http://hdl.handle.net/10366/83424
*{{versal}}Gardiner{{fin}}, Esteban, ''Stephani Winton Confutatio cavillationum, quibus sacrosanctum eucharistiae sacramentum ab impiis Capharnaitis impeti solet'' (Lovanii 1554), en https://books.google.com/books?id=Lt47AAAAcAAJ&pgis=1
*{{versal}}Gerson{{fin}}, Juan, ''Secunda pars Joannis Gersonis''. ''De iis ferme rebus quae ad mores conducunt'' (Ioannes Parvus et Franciscus Regnault, Parrhysiis —París— 1521), en https://books.google.es/books?id=8-4-AAAAcAAJ
*{{versal}}Guido de Monte Rocherii{{fin}}, ''Manipulus curatorum'' (Petrus Bergomensis, Venetiis 1502), en https://books.google.es/books?id=1uM7AAAAcAAJ
**———, ''Manipulus curatorum'' (Nicolaus Spindeler, Barcinone 1479), en http://cisne.sim.ucm.es/record=b1909689~S6*spi
*{{versal}}Herp{{fin}}, Henrique, ''Directorium aureum contemplativorum'' (Johannes Landen, Coloniae 1513), en https://books.google.com/books?id=Udk6AAAAcAAJ
**———, ''Espejo de perfección'' (Joan de Brocar, Alcalá de Henares 1551), en http://hdl.handle.net/10017/1923
*{{versal}}Juan de Capistrano{{fin}}, San, ''Speculum clericorum'' (Ferrarius, Venetiis 1580), en https://books.google.es/books?id=ZMpiAAAAcAAJ
*{{versal}}Juan Fisher{{fin}}, San, ''De veritate Corporis et Sanguinis Christi in Eucharistia libri quinque adversus Joh. Oecolampadium'' (Petrus Quentel, Coloniae 1527), en https://books.google.com/books?id=cyFJAAAAcAAJ&pgis=1
*{{versal}}Kempis{{fin}}, Tomás de, ''Contemptus mundi'' (Nicolas de piemonte y Juan de villaquiran, Toledo 1512), en http://hdl.handle.net/10366/120434
*{{versal}}Latomus{{fin}}, Jacobus, ''Iacobi Latomi Sacrae Theologiae Apvd Lovanienses Professoris Celeberrimi Opera, Qvae Praecipve Adversus horum temporum haereses eruditissimè, ac singulari iudicio conscripsit ab innumeris vitiis, quibus scatebant, diligenter repurgata.  Quibus accesserun'' (Gravius (u.a.), Lovaina 1550), en https://opacplus.bsb-muenchen.de/metaopac/search?db=100&View=default&lokalkey=12534929
*{{versal}}Lindanus{{fin}}, Wilhelmus – {{versal}}Staphylus{{fin}}, Fridericus, ''Tabulae grassantium passim haereseon [...]''. ''Quibus subtexitur Sectae Lutheranae trimembris Epitome'' (Gulielmum Guillard et Almaricum Warancore, Parisiis 1561), en https://books.google.com/books?id=zmwQZ6CoZ-UC&pgis=1
*{{versal}}Lisboa{{fin}}, Marcos de – {{versal}}Navarro{{fin}}, Diego – {{versal}}Angulo{{fin}}, Andrés de, ''Primera parte de las Cronicas de la Orden de los Frayles Menores...'' (Casa de Andres de Angulo, Alcalá de Henares 1562), en http://fondosdigitales.us.es/fondos/libros/4460/22/primera-parte-de-las-cronicas-de-la-orden-de-los-frayles-menores/
*{{versal}}Lorenzo Justiniano{{fin}}, San, ''Opera diui Laurentii Justiniani venetiarum protopatriarchae'' (Angelus Britannicus de Pallazolo, Brixiae 1506), en http://cisne.sim.ucm.es/record=b2497150~S6*spi
*{{versal}}Mair{{fin}}, Juan, ''Quartus sententiarum Iohannis Maioris'' (Philippus Pigouchet, Parrhysiis —París— 1509), en http://cisne.sim.ucm.es/record=b1943339~S6*spi
*{{versal}}Mazzolini (Prierias){{fin}}, Silvestre, ''Summa Summarum''. ''Que Sylvestrina dicitur'' (Hector, Bononiae 1515), en https://opacplus.bsb-muenchen.de/search?oclcno=632898966&db=100
*{{versal}}Molina{{fin}}, Antonio de, ''Instruccion de sacerdotes''. ''En que se les da dotrina muy importante para conocer la alteza del estado sacerdotal; y para exercitarle debidamente. Sacada toda de los Santos Padres y Dotores de la Iglesia'' (Hieronymo Margarit, Barcelona 1610), en https://books.google.es/books?id=dGZKAAAAcAAJ
*{{versal}}Netter (Waldensis){{fin}}, Thomas, ''Tomus primus Doctrinalis fidei ecclesiae catholicae contra Witcleuistas et Hussitas eorumque sectatores'' (Iodocus Badius Ascensius, Parisiis 1532), en https://books.google.com/books?id=3nmCvSZ-0e4C&pgis=1
**———, ''Reuerendi Patris Fratris Thomae Waldensis [...] Opus de sacramentalibus''. ''In quo doctrinae antiquitatum fidei Ecclesiae catholicae, contra Witcleuistas et eorum asseclas Lutheranos aliosque haereticos continentur'' (Ioannes Maria da Terranoua et Iacobus Archarius, Salmanticae 1556), en https://books.google.com/books?id=NN7NOQ7VKYoC&pgis=1
**———, ''Reuerendi Patris Fratris Thomae Waldensis [...] Opus de sacramentis''. ''In quo doctrinae antiquitatum fidei Ecclesiae catholicae, contra Witcleuistas, Hussitas et eorum asseclas Lutheranos aliosque haereticos continentur'' (Ioannes Maria da Terranoua et Iacobus Archarius, Salmanticae 1557), en https://books.google.com/books?id=10vRFQ17QWcC&pgis=1
*{{versal}}Osuna{{fin}}, Francisco de, ''Tercera parte del libro llamado Abecedario espiritual'' (Remón de Petras, Sevilla 1527), en https://books.google.com/books?id=KIU3-p_1XbEC
** ———, ''Primera parte del libro llamado Abecedario spiritual'' (Juan Cromberger, Sevilla 1528), en https://books.google.com/books?id=Mi7-yVaN46IC
**———, ''Segunda parte del libro llamado Abecedario spiritual'' (Juan Varela, Sevilla 1530), en https://books.google.com/books?id=XAL46TjjcjEC
** ———, ''Ley de amor y quarta parte del abecedario espiritual ''(Sebastián Martinez, Valladolid 1542), en https://books.google.es/books?id=ok7UJxbLkQwC
**———, ''Quinta parte del abecedario espiritual'' (Juan de Junta, Burgos 1542), en https://books.google.com/books?id=HGbvm14opf8C
** ———, ''Sexta parte del abecedario espiritual'' (Matheo y Francisco del Canto, Medina del Campo 1554), en https://books.google.es/books?id=LEFoAAAAcAAJ
*{{versal}}Palma{{fin}}, Bernabé de, ''Libro llamado Via spiritus o de la perfeccion spiritual del anima'' (Juan de Junta, Salamanca 1541), en http://bibliotecavirtualmadrid.org/bvmadrid_publicacion/es/consulta/registro.cmd?id=3717
*{{versal}}Paraldus{{fin}}, Gulielmus, ''Summa de virtutibus et vitiis'' (Johannes Amerbach, Basileae 1497), en http://cisne.sim.ucm.es/record=b1909721~S6*spi
*{{versal}}Pighius{{fin}}, Albertus, ''Controversiarum praecipuarum in comitiis Ratisponensibus tractatarum et quibus nunc potissimum exagitatur Christi fides et religio, diligens et luculenta explicatio'' (Melchior Nouesianus, Coloniae 1545), en https://books.google.com/books?id=WmlcAAAAcAAJ&pgis=1
**———, ''Hierarchiae ecclesiasticae assertio'' (Melchior Nouesianus, Coloniae 1544), en https://books.google.com/books?id=9WVTAAAAcAAJ&pgis=1
** ———, ''De Libero hominis arbitrio et divina gracia libri decem, nunc primum in lucem editi''. ''Singulorum argumenta librorum, per singula capita, post epistolam prealiminarem explicata inuenies. Cum indice locupletissimo.'' (Melchior Nouesianus, Coloniae 1542), en https://books.google.com/books?id=f-coHiAzyukC&pgis=1
*{{versal}}Quiroga{{fin}}, Gaspar de, ''Index et catalogus Librorum prohibitorum, mandato Illustriss. ac Reuere[n]diss. D.D. Gasparis a Quiroga, ...denuò editus, cum consilio Supremi Senatus Sanctae Generalis Inquisitionis'' (Alphonsum Gomezium, Madrid 1583), en http://fotos.patrimonionacional.es/biblioteca/ibis/pmi/Quiroga_1583/index.html
*{{versal}}Rimini{{fin}}, Gregorio de – {{versal}}Genazano{{fin}}, Paulo de, ''Gregorius de Arimino in primo [-secundo] sententiarum nuperrime impressus, et quam diligentissime sue integritati restitutus''. ''Per doctissimum sacre pagine professorem fratrem Petrum Garamanta'' (Claudio Cheuallon, Parrhisiis 1503), en http://books.google.com/books?id=RLaZ21YJvdIC&pgis=1
*{{versal}}Roa{{fin}}, Martín de, ''Vida de doña Ana Ponce de Leon, Condesa de Feria y despues monja en el monasterio de Santa Clara de Montilla'' (Andrés Barrera, Córdoba 1604), en http://adrastea.ugr.es/record=b1106928~S2*spi
*{{versal}}Sajonia{{fin}}, Ludolfo de, ''Vita Jesu Christi'' (Lugduni 1522), en https://books.google.es/books?id=dTk8AAAAcAAJ
**———, ''Vita Christi Cartuxano'' (Juan Cromberger, Sevilla 1530), en http://www.bibliotecavirtualdeandalucia.es/catalogo/es/consulta/registro.cmd?id=1013336
*{{versal}}Soto{{fin}}, Domingo de, ''In Porphyrii Isagogen, ac Aristotelis Categorias, absolutissima commentaria''. ''Omnia nunc summo studio à mendis expurgata, duobusque locupletissimis indicibus cumulata'' (sub Signo Pauonis (Egidio Ragazzola), Venecia 1574), en https://books.google.es/books?id=eRtlNzhxbGkC
**———, ''Summulae'' (Ioannes Giuntae, Salmanticae <sup>2</sup>1547), en http://hdl.handle.net/10366/82754
**———, ''De iustitia et iure libri decem'' (Andreas a Portonariis, Salmanticae 1553)
*{{versal}}Soto{{fin}}, Pedro de, ''Tractatus de institutione sacerdotum, qui sub episcopis animarum curam gerunt''. ''Cum epistola, in qua bonorum et malorum praepositorum et pastorum... differentia et conditio... explicatur...'' (S. Mayer, Dilinga 1558), en https://books.google.es/books?id=dMXBe4kn2xMC
*{{versal}}Tenorio{{fin}}, Francisco – {{versal}}Escobar{{fin}}, Luis, ''Tratado de devotíssimas y muy lastimosas contemplaciones de la Passión del hijo de Dios e compasión de la Virgen Sancta María su madre, por esta razón llamado Passio duorum'' (Nicolás Tyerri, Valladolid 1526), en http://biblioteca.galiciana.gal/es/consulta/registro.do?id=9497
*{{versal}}Titelmans{{fin}}, Francisco, ''Summa de los mysterios de la fe Christiana'' (Andrea de Portonaris, Salamanca 1555), en https://books.google.es/books?id=hdJbAAAAQAAJ
*{{versal}}Tomás de Aquino{{fin}}, Santo, ''Opus aureum sancti Thomae de Aquino super quatuor Evangelia (Catena aurea)'' (Arte ingenioque Boneti Locatelli impensa nobilis viri Octauiani Scoti Modoetiensis, Venetiis 1493), en https://books.google.es/books?id=o6h9ZmLEoaQC
**———, ''Opuscula omnia diui Thomae Aquinatis''. ''... eiusdem diui Thomae Commentaria, in Cantica Canticorum, Iob, Ioannem, et Apocalypsim'' (Haeredes Iacobi Iuntae, Lugduni 1562), en https://books.google.com/books/ucm?vid=UCM5316860245
*{{versal}}Tomás de Irlanda{{fin}}, ''Manipulus florum'' (Iacobus de Tyela, Placentiae 1483), en http://bidicam.castillalamancha.es/bibdigital/i18n/consulta/registro.cmd?id=12190
*{{versal}}Trithemius{{fin}}, Johannes, ''Sermones et Exhortationes ad monachos'' (Joannes Haselberger, Argentine —Estrasburgo— 1516), en http://www.mdz-nbn-resolving.de/urn/resolver.pl?urn=urn:nbn:de:bvb:12-bsb10943306-4
*{{versal}}Ubertino de Casale{{fin}}, ''Arbor vitae crucifixae Iesu Christi'' (Andreas de Bonetis, Venetiis 1485), en http://fondosdigitales.us.es/fondos/libros/395/503/arbor-vitae-crucifixae-jesu-christi/
*{{versal}}Universidad de Baeza{{fin}}, ''Estatutos de la insigne Universidad del título de Santísima Trinidad de la Ciudad de Baeza'' (Pedro de Doblas, Jaén 1609), en http://hdl.handle.net/10334/3482
*{{versal}}Universidad de Salamanca{{fin}}, ''Estatutos hechos por la muy insigne Universidad de Salamanca : año M.D.LXI.'' (Juan María de Terranova, Salamanca 1561), en http://hdl.handle.net/10366/82760
*{{versal}}Valdés{{fin}}, Fernando de, ''Cathalogus libroru[m] qui prohibe[n]tur mandato Illustrissimi Reuerend. D. D. Ferdinandi de Valdes Hispalen. Archiepi, Inquisitoris Generalis Hispaniae...'' (Sebastianus Martinez, Pinciae —Valladolid— 1559), en http://fotos.patrimonionacional.es/biblioteca/ibis/pmi/Indice_1559/index.html
*{{versal}}Valtanás{{fin}}, Domingo de, ''Summa confessorum'' (Juan Varela, Hispali 1526), en http://hdl.handle.net/10481/10679
*{{versal}}Vives{{fin}}, Juan Luis, ''Opera'' I (Nicolaum Episcopium juniorem, Basileae 1555), en https://books.google.es/books?id=D-yg1mtN1FAC
*{{versal}}Witzel{{fin}}, Georg, ''De Eucharistia sacrosanctissima ecclesiae Christi Iesu'' (ex Officina Ioannis Quentel, Coloniae 1549), en https://books.google.es/books?id=oV4QgYCzJQcC
 
=Manuscritos=
 
Listamos ahora las referencias a los algunos manuscritos consultados a lo largo de nuestro estudio ''Las fuentes'', que resultan especialmente importantes para el estudio de las fuentes avilinas. Incluimos la referencia a copia digital cuando la haya y procuramos ofrecer algunas indicaciones que consideramos útiles para poder localizar más fácilmente los documentos que nos interesan, o que pueden ayudar a localizarlos en el futuro en caso de que un traslado o reestructuración de archivo haga que se extravíen.
 
 
'''Archivo Histórico Nacional (Madrid)''' 
*<span style="color:#333333;">''Constituciones latinas del Colegio de San Ildefonso y Universidad de Alcalá de Henares''</span><span style="color:#333333;">, signatura «UNIVERSIDADES,L.1085», en </span>http://pares.mcu.es/ParesBusquedas20/catalogo/description/4631076<span style="color:#333333;"> </span>
*<span style="color:#333333;">''Ynventario de los bienes del Colegio Mayor de S[a]n Ildefonso de la ciudad de Alcalá hacia el año 1523''</span><span style="color:#333333;">, signatura «UNIVERSIDADES,L.1090», f. 6r-18v (</span><span style="color:#333333;">''Tabula librorum Bibliotece Collegii Sancti Illefonssi''</span><span style="color:#333333;">). La copia electrónica de la BHUCM tiene la signatura BH-MM-840, en </span>https://ucm.on.worldcat.org/oclc/1026049788
*''Index omnium librorum bibliothece collegii sancti illefonsi oppidi complutensis'', fechado en 1511. Se encuentra en el Archivo Histórico Nacional, dentro del libro con signatura UNIVERSIDADES,L.1090, que lleva por título ''Libro becerro de los juros, censos, beneficios, préstamos, rentas, tributos, propiedades, posesiones y señoríos del Colegio Mayor de San Ildefonso y Universidad de Alcalá'',&nbsp; f. 33r-54v. También hay copia electrónica en la Biblioteca Histórica UCM, con signatura BH-MM-790, en https://ucm.on.worldcat.org/oclc/1025446462
*''Inventario del archivo, biblioteca, iglesia, sala rectoral, refectorio, cocina y despensa, caballeriza, madera y armas del Colegio Mayor de San Ildefonso y Universidad de Alcalá'', UNIVERSIDADES,L.1092. La parte que nos interesa, ''Libros del collegio de los frayles de Sant Pedro y Sant Pablo'', está en los f. 155r-163r. Disponible en http://pares.mcu.es/ParesBusquedas/servlets/Control_servlet?accion=3&txt_id_desc_ud=4615492
 
'''Biblioteca Nacional de España (Madrid)'''
*''Manuscritos de las dos primeras pláticas a sacerdotes,'' signatura «MSS/3620», en [http://bdh.bne.es/bnesearch/detalle/bdh0000014850 http://bdh.bne.es/bnesearch/detalle/bdh0000014850#]
*''Rendimiento de cuentas de los gastos efectuados por cuenta del arzobispo Francisco Jiménez de Cisneros para adquirir e imprimir libros durante los años 1497 a 1509''. Se encuentra en la Biblioteca Nacional, con la signatura «MSS/20056/47». Se puede consultar una copia digital en la Biblioteca Histórica de la Universidad Complutense de Madrid, que lleva por signatura «BH-R-Separatas-878», en https://ucm.on.worldcat.org/oclc/1026045614
*{{versal}}Beda el Venerable, {{fin}}San, ''Expositio Bedae super Lucam'', signatura «MSS/492», en [http://bdh.bne.es/bnesearch/detalle/bdh0000043719 http://bdh.bne.es/bnesearch/detalle/bdh0000043719#]
 
'''Biblioteca de la Real Academia de la Historia (Madrid)'''
*''Legajo sobre la beatificación del P. Ávila''. Actualmente, el legajo tiene la signatura 9-7233, y lleva por título en el catálogo «''Índice de pruebas de Colegiales del Colegio mayor de S. Ildefonso – La Madre Luisa – La monja de Portugal Cuentas – Canonizaciones etc.»''. Los documentos que nos interesan están en una carpeta de piel, que lleva escrito en la portada ''«Aquí se contienen diferentes cartas y respuestas de Roma sobre la beatificación de el Venerable Siervo P. Juan de Ávila = Montilla - Aposento de el P. Miguel Miguez rector = fol. 68»'', y que contiene diferentes documentos numerados. Aunque no hay disponible copia digital pública, hemos hecho digitalizar las hojas que nos interesaban para nuestro trabajo, las cuales podemos compartir privadamente con cualquier estudioso que lo deseare.
 
'''Biblioteca Histórica «Marqués de Valdecilla» de la Universidad Complutense de Madrid'''
*{{versal}}Ciruelo,{{fin}} Pedro, ''Quaestiones in Summam D. Thomae Aquinatis'', signatura «BH-MSS-61», en https://ucm.on.worldcat.org/oclc/1025298926
 
'''Universidad de Granada: Biblioteca Universitaria, Archivo Fondo Antiguo'''
*{{versal}}Santiváñez{{fin}}, Juan de, ''Historia de la Provincia de Andalucía de la Compañía de Jesús ''(manuscrito inédito), Caja «B-048», en http://hdl.handle.net/10481/289
 
'''Universidad de Granada: Archivo Universitario'''
*''Libro de Actas del Claustro Universitario, 1532-1560'', referencia «ES AUG A 104 PRINCIPAL CAJA 01417», en http://archi.ugr.es:8080/jopac/registro?id=00158111
 
=Fuentes avilistas=
 
Por último, listamos aquí ediciones antiguas de las obras de San Juan de Ávila y sus biografías
*{{versal}}Juan de Ávila{{fin}}, San, ''Tercera parte de las obras del P. Mtro. de Áuila, predicador en el Andaluzia'', editado por J. Díaz (P. Madrigal, Madrid 1596), en http://bvpb.mcu.es/es/catalogo_imagenes/grupo.cmd?path=46751
**———, ''Epistolario espiritual para el estado eclesiastico de prelados, sacerdotes, curas, predicadores, religiosos, y religiosas, y para donzellas: tomo segundo''. ''Nueuamente añadido con vnas platicas espirituales y vn tratado del Santissimo Sacramento de la Eucaristia...'', editado por M. Ruiz de Mesa (Viuda de Alonso Martín de Balboa, Madrid 1618), en https://books.google.es/books?id=uCnGQmWJimwC
*{{versal}}Juan de Ávila{{fin}}, San – {{versal}}Luis de Granada{{fin}}, Fray, ''Obras del Padre Maestro Ivan de Ávila ... Aora de nuevo anadida la vida del autor, y las partes que de tener un predicador del Evangelio por Luys de Granada'' (Pedro Madrigal, Madrid 1588), en https://books.google.es/books?id=kV9MAAAAcAAJ
*{{versal}}Oddi{{fin}}, Longaro degli, ''Vita del venerabil Servo di Dio il maestro Giouanni d’Ávila sacerdote secolare, detto l’Apostolo dell’Andaluzia'' (Stamperia Muziana, Nápoles 1754), en https://books.google.com/books?id=rLop4sH94bkC
** ———, ''Vida del venerable siervo de Dios el maestro Juan de Ávila, sacerdote secular, llamado el Apostol de Andalucia''. ''Sacada de los procesos para su beatificación. Traducida al castellano por Luis de Durán y de Bastero'' (Oficina de Manuel Texero, Barcelona 1796), en https://books.google.com/books?id=OhWJQ6GLP9oC

Revisión actual - 21:01 19 ago 2022

El presente catálogo está elaborado a partir del estudio realizado para mi tesis doctoral — J. M. Corral Cano, Las fuentes en el Tratado del Sacerdocio de San Juan de Ávila, a la luz del conjunto de sus escritos de Teología y Espiritualidad sacerdotal (Madrid 2019). Nos referiremos a ella como «Las fuentes».

En dicho trabajo detallamos las particularidades de cada obra y la importancia que tienen en los escritos sacerdotales de San Juan de Ávila, particularmente en el Tratado del sacerdocio. Aquí, sin embargo, nos limitamos a presentar un elenco ordenado de las obras, e incluimos referencias a los lugares correspondientes de la tesis, para todo aquel que desee profundizar.

Insistimos en que no todas las obras aquí presentadas tienen el mismo valor a la hora de estudiar las fuentes de San Juan de Ávila, ni en todas tenemos la misma certeza de que las usara. A quien quiera introducirse seriamente en ese estudio, le recomendamos consultar los lugares citados de Las fuentes para conocer detalles sobre cada autor y obra, explicaciones del por qué esa obra debe ser considerada fuente avilina y el grado de certeza que tenemos, así como ejemplos de citas comparadas de San Juan de Ávila con la obra en cuestión.

Sagrada Escritura

Para una justificación y explicación de las obras que aquí ofrecemos, cf. Las fuentes 87-92, 113-115, 271-303, 461-480.

Ediciones de la Biblia

Situadas por orden de mayor a menor importancia en el estudio de San Juan de Ávila.

Obras de exégesis

Además de los volúmenes de Nicolás de Lyra y Erasmo citados bajo el encabezado anterior, podemos agregar las siguientes obras de exégesis:

Textos patrísticos

Hemos seleccionado, de entre todas las ediciones de obras de los Padres que se publicaron en tiempos de San Juan de Ávila, las que hemos hallado más plausibles de haber sido empleadas por el Apóstol de Andalucía. De alguna de ellas puede, incluso, decirse con certeza que fue la que él empleó. Para conocer los motivos, y para ver algunas otras ediciones contemporáneas importantes que hemos descartado, cf. Las fuentes 92-96, 305-320, 481-502.

Liturgia, Magisterio y cánones

Agrupamos bajo este epígrafe los textos litúrgicos, magisteriales y canónicos (cf. Las fuentes 96-98, 321-330). La lista está en orden meramente alfabético.

Textos magisteriales y canónicos

Textos litúrgicos

Obras espirituales, teológicas y pastorales

Agrupamos aquí todos las obras impresas que no caen bajo ninguna de las categorías anteriores: teólogos, autores espirituales y escritos de índole práctica o pastoral. Son en su mayor parte obras que pudo consultar San Juan de Ávila, aunque también incluimos unas pocas que se publicaron poco después de su muerte, porque son importantes para el estudio de las fuentes avilinas por alguna razón.

Para informarse más sobre las obras y las razones por las que pueden considerarse fuentes de San Juan de Ávila, cf. Las fuentes 331-354, 503-540.

Manuscritos

Listamos ahora las referencias a los algunos manuscritos consultados a lo largo de nuestro estudio Las fuentes, que resultan especialmente importantes para el estudio de las fuentes avilinas. Incluimos la referencia a copia digital cuando la haya y procuramos ofrecer algunas indicaciones que consideramos útiles para poder localizar más fácilmente los documentos que nos interesan, o que pueden ayudar a localizarlos en el futuro en caso de que un traslado o reestructuración de archivo haga que se extravíen.


Archivo Histórico Nacional (Madrid)

  • Constituciones latinas del Colegio de San Ildefonso y Universidad de Alcalá de Henares, signatura «UNIVERSIDADES,L.1085», en http://pares.mcu.es/ParesBusquedas20/catalogo/description/4631076
  • Ynventario de los bienes del Colegio Mayor de S[a]n Ildefonso de la ciudad de Alcalá hacia el año 1523, signatura «UNIVERSIDADES,L.1090», f. 6r-18v (Tabula librorum Bibliotece Collegii Sancti Illefonssi). La copia electrónica de la BHUCM tiene la signatura BH-MM-840, en https://ucm.on.worldcat.org/oclc/1026049788
  • Index omnium librorum bibliothece collegii sancti illefonsi oppidi complutensis, fechado en 1511. Se encuentra en el Archivo Histórico Nacional, dentro del libro con signatura UNIVERSIDADES,L.1090, que lleva por título Libro becerro de los juros, censos, beneficios, préstamos, rentas, tributos, propiedades, posesiones y señoríos del Colegio Mayor de San Ildefonso y Universidad de Alcalá,  f. 33r-54v. También hay copia electrónica en la Biblioteca Histórica UCM, con signatura BH-MM-790, en https://ucm.on.worldcat.org/oclc/1025446462
  • Inventario del archivo, biblioteca, iglesia, sala rectoral, refectorio, cocina y despensa, caballeriza, madera y armas del Colegio Mayor de San Ildefonso y Universidad de Alcalá, UNIVERSIDADES,L.1092. La parte que nos interesa, Libros del collegio de los frayles de Sant Pedro y Sant Pablo, está en los f. 155r-163r. Disponible en http://pares.mcu.es/ParesBusquedas/servlets/Control_servlet?accion=3&txt_id_desc_ud=4615492

Biblioteca Nacional de España (Madrid)

Biblioteca de la Real Academia de la Historia (Madrid)

  • Legajo sobre la beatificación del P. Ávila. Actualmente, el legajo tiene la signatura 9-7233, y lleva por título en el catálogo «Índice de pruebas de Colegiales del Colegio mayor de S. Ildefonso – La Madre Luisa – La monja de Portugal Cuentas – Canonizaciones etc.». Los documentos que nos interesan están en una carpeta de piel, que lleva escrito en la portada «Aquí se contienen diferentes cartas y respuestas de Roma sobre la beatificación de el Venerable Siervo P. Juan de Ávila = Montilla - Aposento de el P. Miguel Miguez rector = fol. 68», y que contiene diferentes documentos numerados. Aunque no hay disponible copia digital pública, hemos hecho digitalizar las hojas que nos interesaban para nuestro trabajo, las cuales podemos compartir privadamente con cualquier estudioso que lo deseare.

Biblioteca Histórica «Marqués de Valdecilla» de la Universidad Complutense de Madrid

Universidad de Granada: Biblioteca Universitaria, Archivo Fondo Antiguo

  • Santiváñez, Juan de, Historia de la Provincia de Andalucía de la Compañía de Jesús (manuscrito inédito), Caja «B-048», en http://hdl.handle.net/10481/289

Universidad de Granada: Archivo Universitario

Fuentes avilistas

Por último, listamos aquí ediciones antiguas de las obras de San Juan de Ávila y sus biografías

  • Juan de Ávila, San, Tercera parte de las obras del P. Mtro. de Áuila, predicador en el Andaluzia, editado por J. Díaz (P. Madrigal, Madrid 1596), en http://bvpb.mcu.es/es/catalogo_imagenes/grupo.cmd?path=46751
    • ———, Epistolario espiritual para el estado eclesiastico de prelados, sacerdotes, curas, predicadores, religiosos, y religiosas, y para donzellas: tomo segundo. Nueuamente añadido con vnas platicas espirituales y vn tratado del Santissimo Sacramento de la Eucaristia..., editado por M. Ruiz de Mesa (Viuda de Alonso Martín de Balboa, Madrid 1618), en https://books.google.es/books?id=uCnGQmWJimwC
  • Juan de Ávila, San – Luis de Granada, Fray, Obras del Padre Maestro Ivan de Ávila ... Aora de nuevo anadida la vida del autor, y las partes que de tener un predicador del Evangelio por Luys de Granada (Pedro Madrigal, Madrid 1588), en https://books.google.es/books?id=kV9MAAAAcAAJ
  • Oddi, Longaro degli, Vita del venerabil Servo di Dio il maestro Giouanni d’Ávila sacerdote secolare, detto l’Apostolo dell’Andaluzia (Stamperia Muziana, Nápoles 1754), en https://books.google.com/books?id=rLop4sH94bkC
    • ———, Vida del venerable siervo de Dios el maestro Juan de Ávila, sacerdote secular, llamado el Apostol de Andalucia. Sacada de los procesos para su beatificación. Traducida al castellano por Luis de Durán y de Bastero (Oficina de Manuel Texero, Barcelona 1796), en https://books.google.com/books?id=OhWJQ6GLP9oC